اوایل هفته جاری “کانون مطالعات و پژوهشهای خراسان” در لندن سمینار بین المللی دوروزه ای را در دانشگاه برونل در شهر لندن تحت عنوان: “نقد و بررسی انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۰۹ افغانستان” برگزار کرد.

عده ای از کارشناسان و پژوهشگران افغان از کشور های افغانستان، آمریکا، آلمان، هالند (هلند) ، سویدن (سوئد) ، ناروی (نروژ) ، دانمارک و بریتانیا در این سمینار شرکت داشتند.

هدف اصلی برگزار کنندگان این سمینار نقد، ارزیابی و ریشه یابی بحران انتخابات اخیر افغانستان و ” گرفتن درسهای لازم ” برای برگزاری انتخابات آزاد و شفاف پارلمانی و ریاست جمهوری آینده در افغانستان بود.

شخصیت های چون خانم نسرین گروس نویسنده و فعال حقوق زنان، حمزه واعظیِ، اکرام اندیشمند، رسول رهین، احمد ولی مسعود، رحمت الله بیژنبور ، مجیب الرحمن رحیمی ، هارون امیرزاده ، و عده ای از کارشناسان و تحلیلگران سیاسی به این سمینار دعوت شده بودند.

مسایلی نظیر “این انتخابات چگونه و در چه شرایطی برگزار شد؟”، “برگزاری یک انتخابات آزاد و عادلانه چگونه می تواند در جامعه مثل افغانستان انجام پذیرد” و همچنین موضوعاتی مثل بحران مشروعیت در افغانستان از منظر تاریخ، بحران رهبری قومی، روند دولت و ملت سازی و همچنان نقش فعال زنان در روند انتخابات به نقد و بررسی گرفته شد.

در این سمینار آقای حمره واعظی نویسنده و پژوهشگر افغان در حوزه اجتماعی صحبت از بحران رهبری قومی کرد و گفت: “یک نوع گسست بین رهبران قومی و مردم به میان آمده هست. و مردم با توجه به تغییرات فرهنگی و اجتماعی که درزندگی و ذهنیتشان به وجود آمده از رهبران قومی و سنتی در حال عبور هستند.”

در پایان رژیم طالبان و حرکت به سوی دموکراسی، ترکیبی از مولفه های سنتی و مشروعیت دموکراتیک در قانون اساسی افغانستان به رسمیت شناخته شده است. من از قبول اصل حاکمیت مردم و نقش آنان به عنوان شهروندان آزاد سرزمین در تعیین نمایندگان شان در عرصه سیاسی از طریق انتخابات آزاد، سری، شفاف و عادلانه به نام مشروعیت دموکراتیک نام برده ام. در ضمن اینکه قانون اساسی افغانستان در به رسمیت شناختن این اصل در کنار پذیرفتن مولفه های دموکراتیک مشروعیت دچار نوعی از تنش و پارادوکس درونی می باشد، برگزاری انتخابات های اخیر به منظور تحقق این هدف، متاسفانه به خاطر وارداتی بودن مولفه های دموکراسی و تحمیل تغییرات از بالا به پایین در نبود دموکرات ها و یا زمینه های اجرایی این عملیه دچار مشکل و توام با تقلب بوده است.

آقای واعظی پیش فرضیه های این عبور را در گسترش شهر نشینی، رشد آموزش و تعلیمات عمومی- و یا ایجاد نهضت مکتب سازی، آموزش عالی میان نسل جوان، گسترش رسانه ها برای رشد اجتماع و ذهنیت مردم، ترویج پدیده فرد گرایی به جای جمع گرایی در شهر ها و ظهور تدریجی طبقه متوسط دانست.

آقای واعظی راه کارهایی را نیز ارایه کرد از آن جمله طرح حقوق شهروندی به جای حقوق اقلیت ها، رشد اقتصادی عمومی و اقتصاد خانواده ها و روند سکولارا سیون در افغانستان .

آقای مجیب الرحمن رحیمی پژوهشگر مسایل سیاسی در لندن در مورد ریشه یابی مولفه های مشروعیت در افغانستان و قوام مشروعیت دموکراتیک در این کشو رگفت: “در پایان رژیم طالبان و حرکت به سوی دموکراسی، ترکیبی از مولفه های سنتی و مشروعیت دموکراتیک در قانون اساسی افغانستان به رسمیت شناخته شده است. من از قبول اصل حاکمیت مردم و نقش آنان به عنوان شهروندان آزاد سرزمین در تعیین نمایندگان شان در عرصه سیاسی از طریق انتخابات آزاد، سری، شفاف و عادلانه به نام مشروعیت دموکراتیک نام برده ام. در ضمن اینکه قانون اساسی افغانستان در به رسمیت شناختن این اصل در کنار پذیرفتن مولفه های دموکراتیک مشروعیت دچار نوعی از تنش و پارادوکس درونی می باشد، برگزاری انتخابات های اخیر به منظور تحقق این هدف، متاسفانه به خاطر وارداتی بودن مولفه های دموکراسی و تحمیل تغییرات از بالا به پایین در نبود دموکرات ها و یا زمینه های اجرایی این عملیه دچار مشکل و توام با تقلب بوده است.”

ویژگی این سمینار در نوع نقدی بود که جند تن از شرکت کنندگان ارائه کردند.

رحمت الله بیژنپور در متن انتقادی و آسیب شناسانه ای که درخصوص روند انتخابات و حوادث بر آمده از آن نوشته بود و در سمینار خواند ازجمله اشاره کرد که در گذشته نگاه به مسائل از دو منظر تآثیر مطلق و یا تردید مطلق و در نتیجه پذیرفتن کامل و یا نپذیرفتن کامل اتفاقات کشور بوده .

علت این نوع نگاه هم از نظر آقای بیژنپور این بوده که جامعه از نقد بی بهره بوده و محافل و انجمن ها از اندیشه آسیب شناسی و جسارت اعتراف برمشکلات بری بوده اند. بنابراین او بنا را بر نقد موضوعیت و اهمیت این نقد در ارتباط باانتخابات گذاشته است.

به همین ترتیب آقای امیرزاده در مقاله ای زیر عنوان آسیب شناسی دولت سازی در افغانستان بعد از شکست انتخابات ریاست جمهوری دوم ؛ انتخابات اخیر افغانستان را ناکام خواند.

به نظر دکتر امیرزاده انتخابات اخیر ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی افغانستان یک فرصت طلایی بود که بجای آوردن مشروعیت لازم برای حکومت و رهبری کشورو بجای اتحاد اجتماعی و ثبات ، به دلیل تقلبات گسترده به ضد خود تبدیل شد.

آريالای امیرزاده معتقد است که انتخابات افغانستان نا کام شد و پیامد های خیلی منفی را بر فرایند دولت ملت- سازی در افغانستان وارد کرد. افزون بر آن به نظر او بحران مشروعیت، بحران قانون اساسی و بدنامی دموکراسی پیامد های انتخابات اخیر افغانستان است و داکتر امیرزاده بازگشت به اصل انتخابات و حاکمیت قانون را یگانه راه ثبات و مشروعیت در افغانستان خواهد بود.

خانم گروس در صحبت های خود از نقش شماری از زنان در روند انتخابات قدردانی کرد و در عین حال از مشارکت خیلی نا چیز زنان در ولایات جنوبی افغانستان اظهار نا امیدی کرد. خانم گروس که سالها در حوزه حقوق زنان فعالیت داشته از خوشبینی غیر واقعی در مورد حضور زنان در بدنه دولت، در آموزش پرورش و در تحصیلات عالی گفت. در ادامه سمینار درباره موضوعات دیگری مرتبط با انتخابات دوم افغانستان بحث شد و این سمینار دو روزه با خواندن پایانامه ای تمام شد.
۱۵ دسامبر ۲۰۰۹ برابر به ۲۴ آذر ۱۳۸۸

http://www.bbc.com/persian/afghanistan/2009/12/091215_mm_afghan_election_kanoon