این اثر به کوشش دکتر مجیب الرحمن رحیمی در دو جلد تهیه و تدوین شده و توسط انتشارات عازم به چاپ رسیده است.
مراسم رونمایی این اثر در تالار حقوق و علوم سیاسی دانشگاه کابل برگزار شد و در آن شماری از شخصیتهای مطرح، استادان دانشگاه، فرهنگیان و دانشجویان اشتراک داشتند.
حمید الله فاروقی؛ رییش دانشگاه کابل، سیدآقا فاضل سنچارکی؛ معیین نشراتی وزارت اطلاعات و فرهنگ، محمد ناطقی؛ تحلیلگر و نویسنده در مورد کارنامهی قهرمان ملی کشور و اهمیت انتشار این اثر سخن گفتند و حشمت رادفر مشاور فرهنگی ریاست اجراییه بخشهای مختلف کتاب را به نقد و بررسی گرفت.
من، مردمم و کشورم آزادی خود را مدیون او هستیم. او تا این رهایی، آزادی و دستیافتن به حقِ خودبیانگری با عزت، با افتخار، سربلند، مستقل و به مثابهی ابرنشانهی مبارزه با دهشتافگنی و تحقق برابری و عدالت اجتماعی ماند و ما را رها نکرد.
کتاب احمدشاه مسعود؛ شهید راه صلح و آزادی در ده بخش و ۱۰۵۰ صفحه تدوین شده است. بخش اول: زندهگینامه؛ بخش دوم: مقالات؛ بخش سوم: مصاحبهها؛ بخش چهارم: سیمای مسعود از دیدگاه شخصیتهای داخلی و خارجی؛ بخش پنجم: بازتاب شهادت مسعود در مطبوعات بریتانیا؛ بخش ششم: اشعار؛ بخش هفتم: احمدشاه مسعود از دیدگاه یاران و همراهانش؛ بخش هشتم: احمدشاه مسعود از دیدگاه جنرالان اتحاد شوروی سابق؛ بخش نهم: روزشمار وقایع در یکسال بعد از شهادت مسعود؛ و بخش دهم: دست نوشتههایی است که چاپ اول آن در بهار سال ۱۳۸۲ انتشار یافته بود و اینک چاپ دوم آن با افزایش مقالههای جدید و ویراستاری مجدد در دسترس مخاطبان قرار میگیرد.
گردآورندۀ کتابِ «احمدشاه مسعود شهید راهِ صلح و آزادی» تلاش کرده تا ضمن معرفی شخصیت و کاریزمای قهرمان ملی کشور، فعالیت و عملکردهای او را بیان کند.
داکتر مجیب الرحمن رحیمی در مقدمهی کتاب در وصف مسعود نوشته است «من سرنوشتم و سرنوشت ملت و تمدنی را در گرو تلاشها و مبارزات او ]مسعود[ میدیدم. شکست او برای من شکست و نابودی ملت و مبارزهیی در یکی از بحرانیترین برهههای تاریخ بود. به صورت باورنکردنی سرنوشتم و سرنوشت مردمم با گامهای استوار، دید استراتیژیک، ارادهی قاطع، صلابت اسطورهیی و تصامیم او گرهخورده بود. من، مردمم و کشورم آزادی خود را مدیون او هستیم. او تا این رهایی، آزادی و دستیافتن به حقِ خودبیانگری با عزت، با افتخار، سربلند، مستقل و به مثابهی ابرنشانهی مبارزه با دهشتافگنی و تحقق برابری و عدالت اجتماعی ماند و ما را رها نکرد.»
دکتر رحیمی در مورد انگیزهی گردآوری این اثر میگوید که جایگاه احمدشاه مسعود در تاریخ مبارزات و تلاشهای رهایی بخش برای دستیابی به آزادی، عدالت و برابری برجسته و تعیین کننده است و نیاز دانسته میشود تا تاریخ مبارزات و تلاشهای وی و دیگر مبارزان راه آزادی به مثابه متکای فکری – معنوی ادامه مبارزه در کشور بازتولید و باز تعریف شود.
گفتنی است که کتابِ «احمدشاه مسعود؛ شهید راهِ صلح و آزادی» در کنار یادداشتها و یادووارههای ارزشمند با تصاویری از قهرمان ملی کشور مزین شده که کمتر از وی دیده شده است و این کتاب یکی از دها اثر ارزشمند است که در مورد کارنامهی قهرمان ملی کشور تدوین میشود.
نقد و نظر